Helje en ’t Heljes

Oos dörp heet ’n lang gesjiedenis. Vur de Twidde Werreldoorlog waas ’t ein vurnamelik agrarische gemeinsjap, oebej ’t lank, de dere en ’t grei op de èrste plaats kwaam. Det ès ouch te merke aan ’t taalgebroek van daen tied.

Nao d’n oorlog woort det lanksaam mer zeker angers. Dao kwaam mier import, minse van boetendörpse plaatse en dao kwaam mier kóntak mèt de groeëte sjtee en daodoor verangerde zich oos meneer van oetdrökke.

Minse wie Graad Engels, Lej van Hooren en Harrie Kessels merkde det ouch. En die vónge ’t jammer det det zoeë verangerde. En ze gónge zich umhure wie det ’t vreuger woort gezag, wèlke oetdrökkinge det te hure wore en oe de minse over kalde en det gónge ze opsjrieve. In sjrifte, archiefdoeëze en kaoste woorte die notities opgesjlage. Ouch Sief Frencken, Maesjter Peeters en Paul Bos hebbe zich jaore en jaore mèt Heljese weurd en gezègdes bezig gehaoje.

In de jaore ’80 van de veurige ieëw koste wae dao de èrste vröchte van zeen. Hej en dao versjene artikele in de gezètte en dao woorte zelfs bukskes oetgegaeve mèt weurd, gezegdes en oetdrökkinge.

’t Probleem van daen tied woor det d’r zoeë min woor um zich op te oriëntere. Dao woor gen sjpelling, dao woor genne grammatica en dao wore gen minse die zich d’r op ein gestructureerde meneer mèt ane gang wore.

De lieste die zuuj hejje gemak wore zoget verdwene. In ein verborge la van ein bekans vergete kaost hebbe wae ein deil d’rvan gevónde. Mèt de hank gesjreve. Mer ouch de bukskes en artikele die ze in de loup der jaore hejje gepubliceerd hebbe wae gevónge en in dit woordebook van ’t Heljes bewaard.

Misjien ès ’t neet compleet, misjiens ès ’t te veul gerich op ’t verleje, mer toch, de neje Heljese weurd zien d’r zoeëveul meugelik in. D’r zeen oetsjpraoke, oetdrökkinge en gezègdes opgenome um ein zoeë compleet meugelik bèldj van ’t Heljes dor de jaore haer te kènne gaeve.

Vur d’n nejjen tied mótte wae op de èrste plaats Frans Wulms bedanke, dae ’t meugelik makde dees weurd te notere. Ouch Herman Dorssers danke we daovur.