Home      Niet meer leverbaar      Dae zomer in 't krüts LiLiLi 31
 

 

Titel: Dae zomer in 't Krüts
Auteur: Leo Huys
ISBN: 90-76043-47-7
Pries: € 14,50
 
Fragment:
 
Hoofsjtök ein
Nao einen ozeliggen aanluip in April, braak begin mei eindelik de Linkte oet. In d’n haof van Laumans in ’t Krüts sjting d’n tölpenboum in vollen bleuj. Sjeng van Drükske, dae dao taengeneuver beej Huus op ’t muurke zaat, kos d’r zien ouge neet vanaaf haje. Doorgaons waas hae neet zoë gek op blome. Thoes hadde ze ’ne bak met geraniums, maar dao keek hae klamp opaan. Maar dezen tölpenboum deej ’m toch waal get.
"Net wie ein poezieprintje," doch hae beej zichzelf.
Sjeng zien jongste zuske Nellie had eine poeziealbum vaol met blomeprintjes en gedichjes. Ein van die printjes waas met blome van pörpel, raos en wit, net wie daen tölpenboum, maar toch wir angers. En op det printje sjtinge lang neet zoëvuël blome wie aan Laumans zienen tölpenboum.
Onger det printje had Sjeng ein gedichje gesjreve. Nellie had um de ganse waek de kop laam gezanikd. ’t Had daen poezie-album vur zienne verjeurdig gekrege en Sjeng waas d’n innige thoes dae d’r nag niks had ingezatte. Nellie had vur zichzelf de ierste bladzij gerizzerveerd. Onger ein printje van sjpeulende kinger in ein wei had ’t gesjreve:
"Ik heet Nellie en ik ben blij
Want deze poezie is van mij."
Toen waas Mam aan de beurt gewaes. Ze duipde de niej kruënkespen in ’t pötje Gimborn-ink en begos lanksaam te sjrieve. Sjeng sjting d’r verbaas euver wie fijn diek en dun die letters d’roet kwame. Det had-e van zien moder neet gedoch. Gen wonger det Nellie zo’n beejdehank dink waar.
Nellie waas ein naokummerke. Tösse Sjeng en Nellie loge tieën jaor en dreej miskräöm. Wie Sjeng zelf tieën jaor waas had-e zich met meujte door de derde klas gesjlep. Nelke waas klamp tieën en ’t waas ’t beste van de veerde klas. Met Paose brach ’t ein report thoes met cijfers dao kos se geej taenge zègke. Sjeng bekende ’t neet gaer, maar innerlik veulde hae zich gruëts op zien zuske.
Mam had eur versje aaf en Nellie loos ’t hel-op veur:
"Rozen verwelken en schepen vergaan,
maar onze liefde blijft eeuwig bestaan."
En ze had ’t ongerteikend met: "Je altijd liefhebbende Moeder."
Nelke sjtraolde. "Gos, wat fijn," zag ’t. En den alwir. "Gos, wat fijn."
"Jaomer," doch Sjeng,"det Pap d’r nou neet beej ken zien."
Pap waas allang doed. Dae waas al in dertig aan de taering gesjtorve. De minse zagte det hae det beej de Globe had opgeloupe: daag-in daag-oet in die fies loch van de geterie poejakke. Det had ’m op de longe getrokke.
"Maar ja," doch Sjeng, "dae poezie waas aan oze Pap toch verlaore gewaes, want Pap had noëts sjrieve gelierd."
Ens, beej de notaris, had-e get motte teikene. Ziene veurnaam "Bèr" kos hae waal, maar met zienen achternaam had Mam um de hank motte vashaje. De "D" van Dambacher waas um oetgesjaote en leet eine lange sjtreep op ’t pepeer achter.
"Guëf niks," had de notaris gezag, "det gumme we waal wir oet."
Ierlik gezag vong Sjeng ’t maar good det Pap d’r nimmer waas. Wat zou dae zich rot geveuld hebbe as Nellie um gevraog had öm ouch get in de poezie te sjrieve!
Maar Mie, Sjeng zien angere zuster en Sjraar, zien aadste broor, kwame d’r neet naeve. Sjeng daorentaenge verrekde ’t gewoën.
"Ich haaj mich met det vrouluuj gedoons neet op," zag hae taenge Nellie, "dae kwats is mich te min."
Det waas maar ein sjmoesje. In wörkelikheid ging ’t zich öm dae cent dae hae aan ein poezieprintje zou motte spendere. Die printjes verkochte ze beej Huus in d’n bokewinkel. Maar vur daezelfde cent kos hae dao taengeneuver in ’t winkelke van Anneke van ’t Trepke ein losse sigret koupe. Anneke verkoch losse Piraat vur eine cent. En as se met twieje döbbeltjes sondigsgeld mos ronkkomme, den kos eine cent d’r knap vanaaf. Zeker neet vur ein sjtom poezieprintje!
Maar dao, sangerdaags waas Nellie van sjoël thoes gekomme met ein printje det ’t van de begien gekrege had vur "Gedrag, Vlijt en Orde en Netheid ". Nellie waas d’r ungerstebaove van.
"Det is ’t fenste printje van de gansen album," zag ’t gruëts, "det is ’s minstens ein van twieje cent."
Die angere poezieprintjes ware dao inderdaad neet vuël soeks beej. Dao waas ’s ein met ein tröske vergeetmenietjes, wo Sjraar zien versje onger gesjreve had:
"Vergeet mij niet
En denk van tijd tot tijd
Een ogenblik aan mij
die in den vreemde lijdt..."
Det versje had-e zelf neet gemak; det waas oet ein liedje det-e zich euvergesjreve had.
Wie Sjeng det loos zag hae: "Det is verdorie neet ierlik. Det is foetelerie. Ein gedichje mot me zelf make, neet euversjrieve."
Maar Nellie vong ’t prachtig.
"Pas persies beej de vergeetmenietjes," zag ’t.
Mie, det zichzelf Miep neumde sunk ’t vur kapster aan ’t liere waar, had zich vur ein äörtje ein printje gekoch van eine blomekorf en had d’r zien eige versje beej gemak:
"Een korf vol bloemen schenk ik jou
Omdat ik zoveel van je hou."
Nellie waas dao ech mei in zienen doon. ’t Vloog Mie öm de nek en belaofde: "Van nou aaf num ich dich altied Miep."
En toen waas ’t Sjeng zien beurt. Nellie had ’m gewoën de poezie-album onger de naas geduujd.
"Dow mos ein bladziej aope laote vur as ozen Drees trük kump," commandeerde ’t vasberaoje, "dow kens dit blaedje hebbe."
"Allei den," belaofde Sjeng, "morge zal ich dich get sjrieve."
Maar hae wis beej God neet wat. De ganse nach loog hae in bed te wule en te prakkezere, maar ’t badde gen juuj. Hae ging in gedachte de ganse litanie van liedjes aaf die hae oet de kop kos:
"Hij liep maandenlang op de keien...
Aan de muur van het oude kerkhof...
De Titaniek, het drijvende paleis...
Jantje zag eens pruimen hangen...
Blank en Bruin zullen elkaar niet haten...
Als je voor een dubbeltje geboren bent..."
Maar wie hae die liedjes ouch koeplet nao koeplet ontleedde, Sjeng kos niks vinge det-e gebroeke kos. Hae perbeerde zelfs met Pruse liedjes wie "Am Brunnen vor dem Tore" en "Lustig ist das Zigeuner Lebe ", maar nae, dao waas niks det um insjpireerde.
"Ich mot mich zelf get oetdinke," besjloot Sjeng, "iets det met "zuster en broor" te make haet. En ouch met Nellie zien printje det op ’nen tölpenboum sjtaalde."
Opens vloog hae rech op in bed. Hae had ein ingaeving! Maar de ingaeving verdween met persant wir.
Hae sjtreek zich ’ns door de haor en ging wir ligke.
"Det is jaomer", doch hae beej zichzelf, "ich doch det ich ’t had."
Hae deej de ouge wir toe en begos obbeniets te dinke. Den, vurzichtig en treuzelend perbeerde hae:
"Jij bent mijn zusje
en ik ben je broer
Geef mij een kusje..."
Dao zoot-e wir vas. Wat rijnde d’r nou op "broer"?
"Dan ben je een ouwe hoer."
Sjeng greuzelde beej de gedachte. Det kos hae Nellie neet aandoon.
’t Erm wich waas nag de onsjöld zelf. Det had de klokke nag neet huur luje. En ’t waas zoë sjtols op ziene poezie. Zoëget d’rin te zette zou heiligsjennis zien.
Maar wat den? Wat rijmde d’r in godsnaam nag mier op "broer"?
"Boer?"
Det kos-e neet gebroeke. "Zoer?" Det waas gen Hollands.
"Loer?"
"Dan lig ik op de loer?" Det ging ouch neet. "Voer?" Nae.
"Toer?" "Dan geef ik je een kralletoer..."
Sjeng greuzelde wir. "Det mos d’r nag beej komme, doch hae, "ein gedichje en einen kralletoer op ein en dezelfden daag. Me zou det deer tevuël verwenne!"
Sjeng veulde zich te muug öm nag verder te dinke en deej de ouge wir toe.
"Morge," besloot hae, "morge zal ich d’r verder euver prakkezere."
En doe veel hae eindelik in sjlaop.
Maar neet vur lang.
Opens vloog hae op, de ouge wiedewage aop, sjprong oet bed en sjtuufde de trappe aaf.
De poezie loog op de taofel in de goj kamer. Sjeng äöpende ’t woë ’t printje van de zuster waas ingeplek. ’t Waar as of det printje op Sjeng had ligke wachte. Toen, zonger zich nag langer te bedinke zat hae zich neer en sjreef:
"Ik hou van mijn zusje
En zij houdt van mij
Ik geef haar een kusje
En een boom tulpen erbij."
Sjeng loos ’t nag ens euver en deej toen met voldoning d’n album wir toe. Hae veulde zich good.
"Det heb ich ’m toch maar fijn gelap," doch hae gruëts. "Dao ken oze Sjraar neet aan tippe.
Wie hae wir halverwaege de trap op waas, sjloog um opens de sjrik op ’t hert. De gedachte nagelde um aan de plenk vas.
"Gojje genade," doch hae, "ich haop det gen van mien kammereuj det oets te laeze kriege. Die kriege gewoën de sjtupe."
’t Waas gaar genne gelökkige Sjeng dae wir onger de wol kroop.
"Dao heb ich ’t letste nag neet van gehuurd," doch hae bezorgd.
"As die oeit dae poezie in de heng kriege, ken ich mich waal oppakke."
Hae loog zich te euverwaege of ’t neet baeter waas die bladzij d’roet te sjeure, of op zien mins ziene naam door te kratse, maar oeteindelik besjloot hae öm ’t d’rbeej te laote.
"Wat gedaon is, is gedaon."
Hae verkneuterde zich d’r euver wat Nelke waal neet zou zegke as het ’t loos.
"Ich wed det ’t in de wolke is," waas zien letste gedachte vurdet hae in sjlaop veel.

Tegele, Leo Huys

 
   
 
     
   
©2009 Uitgeverij TIC